Niedopuszczalność łączenia kary zastępczej

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2024 r. (IV KK 55/24) przez wymierzoną karę tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu kary w rozumieniu art. 85 § 1 k.k. należy rozumieć i uczynić punktem wyjścia – karę, która została orzeczona w wyroku skazującym. Kara zastępcza pozbawienia wolności nie podlega łączeniu z którąkolwiek z kar określonych w art. 32 k.k. (czyli  karą grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia wolności lub karą dożywotniego pozbawienia wolności), a więc nie jest dopuszczalne łączenie kary zasadniczej pozbawienia wolności oraz kary zastępczej pozbawienia wolności i nie było oraz nie jest to dopuszczalne w żadnym z obowiązujących dotychczas stanów prawnych. Uchybienie to ma przy tym istotny wpływ na treść wyroku łącznego, albowiem zostaje on wydany pomimo braku ku temu podstaw materialnoprawnych.

Przerwa wykonania kary pozbawienia wolności

W momencie zapadnięcia wyroku orzekającego karę pozbawienia wolności na skazanym ciąży obowiązek jej odbywania. Jednakże, w przypadku wystąpienia przeszkód, kodeks karny wykonawczy przewiduje rozwiązania mające na celu łagodzenie negatywnych konsekwencji. Po rozpoczęciu odbywania kary pozbawienia wolności sąd penitencjarny może obligatoryjnie lub fakultatywnie udzielić przerwy w jej dalszym wykonywaniu.

Obligatoryjnie:
Wystąpienie choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie kary. W tym przypadku przerwa trwa do momentu ustania przeszkody.
Fakultatywnie:
Z powodów ważnych względów rodzinnych lub osobistych. Czas trwania przerwy nie może przekroczyć roku.  Stosowane w przepisie sformułowanie „ważne względy rodzinne lub osobiste” nie jest pojęciem definiowanym przed kodeks karny wykonawczy, co utrudnia zastosowanie go w praktyce. Warto w tym miejscu przytoczyć przykładowe orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 czerwca 2017 r., o sygn. akt II AKzw 565/17 Ważne względy rodzinne, jako przesłanka udzielenia przerwy w wykonaniu kary, to okoliczności uzasadniające uznanie za ciężką sytuacji życiowej najbliższej rodziny skazanego, nadające się do poprawienia wyłącznie przez obecność skazanego i jego osobiste starania.

Podczas odbywania przerwy sąd może zobowiązać skazanego do podejmowania starań w znalezieniu pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych.

Z wnioskiem o udzielenie przerwy może wystąpić samodzielnie skazany lub za pośrednictwem upoważnionego radcy prawnego lub adwokata. Warto podkreślić, że te uprawnienie przysługuje też dyrektorowi zakładu karnego oraz sądowemu kuratorowi zawodowemu. Sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu znajduje się zakład karny, w którym skazany przebywa.

Zmiana w kodeksie karnym – fałszywy alarm

Ustawodawca od 12 stycznia 2022 roku wprowadził kwalifikowaną postać przestępstwa tzw. fałszywego alarmu. Przestępstwo to polega na zawiadomieniu o nieistniejącym zdarzeniu , które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób lub mieniu w znacznych rozmiarach. Do tej pory sprawca takiego czynu podlegał karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Obecnie zaś jeżeli sprawca zawiadomi o więcej niż jednym zdarzeniu naraża się na surowszą karę – pozbawienia wolności od 2 do 12 lat.