Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

  Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż mechaniczny (np. rower) podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Powyższe przestępstwo, określone w art. 178a kk należy do najczęściej popełnianych. Jest to tak zwane przestępstwo bezskutkowe - sam fakt prowadzenia pojazdu pod wpływem niedozwolonych substancji wypełnia znamiona i może być podstawą do skazania.

Rozpatrując to przestępstwo należy wziąć pod uwagę kilka kwestii.

Przede wszystkim, należy zwrócić uwagę na fakt, iż przestępstwo to stan nietrzeźwości. Zgodnie z art. 115 § 16 ust. 1 kk zachodzi on gdy:

1. zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
2. zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

  Trzeba jednak mieć na uwadze, iż niedozwolone jest także prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie po użyciu alkoholu (od 0,2 do 0,5 promila lub między 0,1 a 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza). W takiej sytuacji, mamy do czynienia z wykroczeniem (art. 87 kw).

  Bardzo istotny jest fakt, iż do ustawy nie wprowadzono żadnych podobnych dotyczących środków odurzających. Brak tego typu wyznaczników każe zakładać, iż obecność w organizmie osoby kierującej pojazdem mechanicznym jakichkolwiek, nawet śladowych ilości tych substancji może wiązać się z odpowiedzialnością karną.

  Istotne kontrowersje dotyczą interpretacji czynności, jaką jest "prowadzenie pojazdu mechanicznego". Doktryna jednoznacznie odrzuciła pogląd, jakoby prowadzenie pojazdu "obok siebie" (np. motocykla) lub wprawianie go w ruch siłą mięśni należało interpretować jako działania wypełniające znamiona opisywanego przestępstwa. Większe kontrowersje związane są jednak z oceną zachowania osoby, która znajdując się w stanie nietrzeźwości zajmuje miejsce kierowcy. Większość interpretujących opowiada się za poglądem, iż aby mówić o prowadzeniu pojazdu, wymagana jest bezpośrednia kontrola nad jego ruchem - prędkością, kierunkiem, hamowaniem itp. Istnieją jednak głosy przemawiające za stosowaniem odpowiedzialności karnej w sytuacji, gdy pojazd ma włączony silnik lub nawet gdy silnik jest wyłączony, lecz kluczyki znajdują się w stacyjce. Ta nieostrość ustawowej regulacji jest często wykorzystywana w praktyce jako podstawa działań organów Policji.

Należy także pamiętać, że popełnienie przestępstwa określonego w art. 178a wiąże się z orzeczeniem środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Inne często spotykane przestępstwa

[stan prawny: kwiecień 2016 r.]