Kto naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na jej wniosek.

Art. 177.

• § 1. Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• § 2. Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
• § 3. Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na jej wniosek.

Co do zasady, kwestie odpowiedzialności za spowodowane przez kierowców kolizje i wypadki regulowane są przez przepisy ustawy prawo o ruchu drogowym (w przypadku znacznie rzadszych, i z tego powodu nie będących przedmiotem prowadzonej tu analizy, wypadków morskich lub lotniczych, odpowiednio prawo morskie lub prawo lotnicze), a także, w zakresie odpowiedzialności za uszkodzone mienie, przez przepisy prawa cywilnego. Jednak w sytuacji, w której naruszenie przez jednego z uczestników ruchu zasad bezpieczeństwa skutkuje obrażeniami ciała ustawodawca uznał za konieczne wprowadzenie dodatkowej odpowiedzialności karnej.

Istotna dla właściwego zrozumienia powyższej regulacji jest interpretacja „zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym”. Oczywiste jest, iż do zasad tych zalicza się przepisy powołanej ustawy prawo o ruchu drogowym. Zarówno doktryna jak i judykatura skłaniają się jednak ku szerszej interpretacji tego pojęcia, obejmującej także niepisane zasady, których korzystający z ruchu drogowego uczy się poprzez praktykę i doświadczenie.

Dokładniejszego omówienia wymaga ponadto kilka kwestii, ujętych w § 1 art. 177 kodeksu karnego. Przede wszystkim zauważyć trzeba, typ ten stanowi jedno z przestępstw, które popełnić można nieumyślnie. Tak więc, zgodnie z nauką prawna karnego, odpowiada za nie tylko osoba, która, chciała spowodować dany skutek, lub z możliwością jego zajścia się zgodziła, ale także kierowca, który przeceniając swoje umiejętności zakładał, iż mimo zachowania łamiącego przepisy ruchu drogowego uda mu się uniknąć wypadku, jak i ten, któremu możliwość wypadku w ogóle nie przeszła przez myśl.

Kolejną istotną kwestią, jest zawarte w przepisie odniesienie do art. 157 § 1. Regulacja ta opisuje typ przestępstwa, polegający na spowodowaniu tzw. średniego uszczerbku na zdrowiu, którego nie można zakwalifikować jako uszkodzenie ciężkie (ujęte w art. 156, takie na przykład jak pozbawienie człowieka wzroku, słuchu czy spowodowanie trwałego kalectwa), ale które jednak powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni (tę sytuację reguluje art. 157 § 2).

W § 2 uregulowano typ kwalifikowany opisywanego przestępstwa, polegający na istotnym zaostrzeniu kary w sytuacji, w której spowodowany wypadek spowodował ciężki uszczerbek na zdrowiu (wspominany art. 156) lub śmierć.§ 3 wprowadza zaś tryb ścigania na wniosek przestępstw, których jedynym pokrzywdzonym była osoba najbliższa sprawcy.

Wyjątkowe znaczenie dla kierowców, będących sprawcami wypadku, o którym mowa w art. 177 mają regulacje art. 42 § 1a, 2 i 3, art. 178 i 178b a także 180a.

Art. 42. § 1a. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w razie skazania za przestępstwo ucieczki przed pościgiem prowadzonym przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego lub prowadzenia pojazdu mechanicznego bez uprawnień oraz naruszenie zakazu sądowego co do orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

§ 2. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177. § 3. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Art. 178. § 1. Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173, 174 lub 177 znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Art. 178b Kto, pomimo wydania przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego, poruszającą się pojazdem lub znajdującą się na statku wodnym albo powietrznym, przy użyciu sygnałów dźwiękowych i świetlnych, polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego nie zatrzymuje niezwłocznie pojazdu i kontynuuje jazdę, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 180a Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, prowadzi pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Celem przytoczonych regulacji szczególnych jest dodatkowe, dotkliwe karanie kierowców, którzy powodują niebezpieczne dla zdrowia wypadki pod wpływem alkoholu.

Inne często spotykane przestępstwa

[stan prawny: kwiecień 2020 r.]