Tag: opinia lekarzy

W toku procesu karnego, nierzadko występuje sytuacja, w wyniku której zachodzi konieczność zasięgnięcia opinii lekarzy na temat stanu zdrowia fizycznego i psychicznego podejrzanego. Środki jakie mogą być w tym celu stosowane są różnorakie, od uzyskania informacji z karty przebiegu leczenia pacjenta, poprzez zasięgnięcie opinii biegłych, aż po najdalej ingerujący w prawa i wolności podejrzanego środek, w postaci badania podejrzanego połączonego z  obserwacją w zamkniętym zakładzie na oznaczony okres. Z faktu tej ingerencji stosowanie tego środka jest uzależnione od spełnienia kilku przesłanek, z których część stanowi odwołanie do przepisów o stosowaniu tymczasowego aresztowania.

• Biegli muszą zgłosić taką konieczność. Innymi słowy musi zajść okoliczność, w wyniku której nie są oni w stanie, w toku zwyczajnych czynności określić stan zdrowia psychicznego podejrzanego.

• Można go stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo.Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 września 2021 r. (sygn.akt: I DSK 3/21, LEX nr 3359053): „ Obserwacja, o jakiej mowa w art. 203 § 1 k.p.k. może być orzeczona w razie istnienia – na podstawie okoliczności sprawy w danym momencie postępowania, w tym zebranych już dowodów – wysokiego prawdopodobieństwa, że obwiniony jest sprawcą zarzucanego mu czynu, wypełniającego znamiona przestępstwa. Celem opinii, która ma być wydana, jest więc ocena poczytalności obwinionego.”

• Z odwołania do art. 249 § 3 oraz § 5 Kodeksu Postępowania Karnego wynika obowiązek przesłuchania podejrzanego przed skierowaniem go na obserwację, o ile jest to możliwe, jak również zawiadomienie prokuratora oraz obrońcy, o ile podejrzany o to wnosi. Co więcej gdyby podejrzany nie miał obrońcy w dotychczasowym postępowaniu, na jego żądanie wyznacza się obrońcę z urzędu.

• Czas trwania obserwacji wynosi 4 tygodnie, jednakże może być on przedłużony na łączny czas nieprzekraczający 8 tygodni. Niemniej jednak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 listopada 2014 roku( sygn.akt: V KK 259/14, LEX nr 1621622), dopuścił możliwość wykorzystania dowodu z obserwacji przekraczającej powyższy termin: „Oczywisty fakt przekroczenia maksymalnego terminu obserwacji nie uzasadnia (…) przyjęcia braku możliwości posłużenia się opinią sporządzoną po przeprowadzeniu takiej obserwacji w procesie.” . Co więcej w takiej sytuacji stosuje się art. 156 § 5a, a więc podejrzanemu i obrońcy „udostępnia się niezwłocznie akta sprawy w części zawierającej treść dowodów dołączonych do wniosku”. Jest to kolejne odwołanie mające zagwarantować ochronę praw podejrzanego.

• Poprzez odwołanie do art. art. 259 § 2, art. 203 k.p.k nie stosuje się, gdy na podstawie okoliczności sprawy można przewidywać, że sąd orzeknie w stosunku do oskarżonego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę łagodniejszą albo że okres obserwacji przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia. Przepisu tego nie stosuje się gdy o poddanie się obserwacji wnosi sam podejrzany