Autor: admin

Konsekwencje nieobecności prokuratora na rozprawie

Ustawa kodeks postępowania karnego wymienia sytuacje, w których obecność prokuratora jest obligatoryjna (np. co do zasady w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego ), a w których fakultatywna (np. w posiedzeniu w przedmiocie skazania bez rozprawy).
Często, w sytuacjach gdy na rozprawie prokurator był nieobecny (nawet tych fakultatywnych), sąd ogłaszał przerwę i wyznaczał inny termin rozprawy. Miało to na celu umożliwienie prokuratorowi zapoznanie się z twierdzeniami stron postępowania.
Sytuacja taka miała miejsce w postępowaniu dwóch oskarżonych o usiłowanie oszustwa. Na pierwszej rozprawie obie oskarżone złożyły wnioski o dobrowolne poddanie się karze (tak zwane skazanie bez procesu). Z racji nieobecności prokuratora sąd ogłosił przerwę, aby przyjrzeć się wnioskom. Na kolejnej rozprawie mimo poinformowani o terminie, prokurator również się nie zjawił.
Sąd Rejonowy, mając na uwadze powyższe, uwzględnił wnioski oskarżonych. Prokurator złożył apelację powołując się na „brak stanowiska prokuratora”.
Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który miał wypowiedzieć się w sprawie. Sąd Najwyższy (sygnatura akt: I KZP 16/20, odmówił jednak powzięcia uchwały)stwierdził, że nieobecność prokuratora na rozprawie, na której być nie musi, należy uznać za brak jego ewentualnego sprzeciwu, by oskarżony dobrowolnie poddał się karze.
Taka opinia Sądu Najwyższego może przyśpieszyć działalność przepełnionych sprawami sądów, bowiem jeżeli sprawy nie będą wymagały obecności na rozprawie prokuratora np. ze względu na jego brak zastrzeżeń do co wyroku, postępowania kończyć się będą szybciej, czasem nawet na pierwszej rozprawie.

Przestępstwa z ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych

Prawa autorskie są jedną z gałęzi prawa prywatnego. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych zawiera nie tylko definicje utworu oraz sposób ochrony praw autorskich majątkowych oraz niemajątkowych. Wymienia również przestępstwa jakie można popełnić na gruncie tej ustawy. Sankcje karne w ustawie mają szczególny charakter w stosunku do ustawy prawo karne.

W art. 115-119 ustawy wyszczególniono przestępstwa, którymi są:
– przywłaszczenie autorstwa,
– rozpowszechnienie utworu bez pozwolenia,
-nielegalne utrwalanie oraz zwielokrotnianie przedmiotów praw autorskich i praw pokrewnych,
– paserstwo w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych,
-tworzenie urządzeń do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia zabezpieczeń technicznych,
-naruszenie prawa do kontroli i prawa do informacji.

Należy mieć na uwadze, że za naruszenie praw autorskich oraz praw pokrewnych grożą nam nie tylko konsekwencje cywilnoprawne (jak na przykład pozew o zaprzestanie naruszeń czy odszkodowanie) ale również karne. Ustawodawca doszedł do wniosku, że ochrona własności intelektualnej powinna być zaostrzona – właśnie poprzez stosowanie sankcji karnych. Zgodnie z tym za wymienione powyżej przestępstwa grożą kary takie jak grzywna, kara ograniczenia wolności a nawet pozbawienia wolności do lat 5.

Pojęcie „przestępstwa z użyciem przemocy” z art. 41a § 1 Kodeksu karnego

W art. 41a § 1 Kodeksu karnego, dotyczącym możliwości zastosowania określonych środków karnych pojawia się zwrot „przestępstwo z użyciem przemocy”. Sposób jego rozumienia stał się przedmiotem uchwały Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2021 r. o sygn. I KZP 7/20, w której sąd uznał, że jako przemoc można rozumieć zarówno przemoc fizyczną, jak i psychiczną.
Sebastian K. został skazany przez sąd I instancji za znęcanie się nad członkami rodziny i niestosowanie się do orzeczonych środków karnych na karę ośmiu miesięcy pozbawienia wolności. Orzeczono również środki karne z art. 41a § 1 Kodeksu karnego. Od tego wyroku apelację wniosła obrona, a także prokurator, jednakże tylko w zakresie zastosowania środków karnych. Sprawą tą, jako sąd II instancji, zajął się Sąd Okręgowy w Tarnowie, który postanowił zwrócić się do Sądu Najwyższego z zagadnieniem prawnym wymagającym zasadniczej wykładni ustawy. Sąd ten zadał pytanie:
„Czy zawarty w art. 41a § 1 k.k. zwrot „przestępstwo z użyciem przemocy” oznacza przestępstwa, do ustawowych znamion których należy przemoc (użycie/zastosowanie przemocy), czy też przestępstwa, które faktycznie popełnione zostały z użyciem przemocy, a w tym przypadku, czy stanowiący element tego zwrotu termin „przemoc” oznacza wyłącznie przemoc fizyczną, czy też także przemoc w innej postaci, a w szczególności psychiczną?”
W sprawie tej Sąd Najwyższy zdecydował się podjąć uchwałę w składzie trzech sędziów. Sąd uznał, że „Przestępstwem z użyciem przemocy w rozumieniu art. 41a § 1 Kodeksu karnego jest każde przestępstwo, które faktycznie popełnione zostało z użyciem przemocy, przy czym użyte w tym przepisie słowo »przemoc« obejmuje zarówno przemoc fizyczną, jak i psychiczną” (Baza Orzeczeń Sądu Najwyższego).
Oznacza to, że środki karne przewidziane w art. 41a § 1 Kodeksu karnego mogą zostać zastosowane nie tylko w razie popełnienia przestępstw, do których ustawowych znamion należy przemoc, ale do każdego przestępstwa, przy popełnianiu którego rzeczywiście doszło do użycia tej przemocy. Sąd Najwyższy podtrzymał tym samym zdanie wyrażone w uchwale z dnia 23 października 2002 r. I KZP 33/02 (OSNKW 2002/11-12/93). Co więcej, może to być również przemoc psychiczna, a nie tylko fizyczna. Taka wykładnia korzystnie wpływa na poziom ochrony ofiar przestępstw, co podkreślił również Sąd Najwyższy. Pozwoli to na znacznie lepsze zadbanie o pozycję pokrzywdzonych i ograniczy bezkarność sprawców. Takie rozumienie gwarantuje także zgodność interpretacji wspomnianego przepisu z art. 2 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. 2020 poz. 218 ze zm.), który również odwołuje się do szkód i krzywd psychicznych.