Ustawa względniejsza – definicja

W wyroku z dnia 19 marca 2024 r. (IV KK 505/23) Sąd Najwyższy zdefiniował pojęcie ustawy względniejszej. Zgodnie z  art. 4 § 1 k.k jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

Zdaniem Sądu Najwyższego względność ustaw powinna być oceniana przez całościowe (zbiorcze) porównanie wszystkich rozwiązań dotyczących orzekania w wyroku łącznym kary łącznej w obydwu stanach prawnych. Ustawą względniejszą jest w związku z tym ta ustawa, która – po przeprowadzeniu kompletnej oceny wszelkich skutków zastosowania owych konkurujących ze sobą ustaw – in concreto przewiduje dla danego skazanego łagodniejsze konsekwencje.

Orzekanie przez sędziego w stanie nietrzeźwości

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2022 r. I DI 3/22 czytamy, że przepis art. 231 k.k. jest normą prawa karnego najmniej precyzyjną spośród wszystkich stypizowanych występków i zbrodni skodyfikowanych w k.k. Przepisu tego jednakże nie można rozciągać na zachowania, nawet z punktu widzenia odbioru społecznego karygodne, jakim w tym wypadku jest orzekanie przez sędziego w stanie nietrzeźwości czy też po spożyciu alkoholu. Polski ustawodawca jak do tej pory nie zdecydował się na penalizację orzekania sędziego pod wpływem alkoholu tak jak to ma miejsce w przypadku kierowania samochodem będąc w stanie nietrzeźwości.
Przypomnijmy, ż zgodnie z art. 231 kk Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Uchwała zapadła w sprawie dotyczącej sędziego, który będąc pod wpływem alkoholu w stanie sięgającym stężenia od co najmniej 0,6 promila do co najmniej 1,0 promila alkoholu we krwi przewodniczył rozprawom apelacyjnym. Zdaniem Sądu najwyższego mamy jednak w tym przypadku tylko deliktem dyscyplinarnym polegającym na uchybieniu godności sędziego