Tag: tymczasowe aresztowanie

Kontakty z osobą tymczasowo aresztowaną

Tymczasowe aresztowanie, poza istotną funkcją procesową, jest także niezwykle trudną sytuacją dla osoby aresztowanej, a także jej bliskich. Wynika to między innymi z bardzo ograniczonych możliwości kontaktu – zarówno widzenia jak i rozmowy telefoniczne odbywać się mogą jedynie za zgodą prokuratora (w postępowaniu przygotowawczym) lub sądu (na etapie sądowym), którzy często są niechętni, by ich udzielać, mając na względzie obawę matactwa i dobro postępowania.

Dodatkową trudnością jest stosunkowo wąski krąg osób, które w ogóle mogą ubiegać się o inny niż listowny kontakt z osadzonym – mogą to być tylko osoby najbliższe, a więc małżonek lub partner, wstępni i zstępni (a więc rodzice, dzieci, dziadkowie, wnuki etc.), rodzeństwo oraz bliscy powinowaci. Oznacza to, że tymczasowo aresztowany nie ma możliwości widzeń czy rozmów telefonicznych np. z wujem czy bratanicą.

Mimo, że coraz większa liczba Aresztów Śledczych posiada inne niż telefony środki komunikacji na odległość (komunikatory internetowe, które pozwalają na rozmowy także w formie wideo), przepisy Kodeksu karnego wykonawczego wprost wyłączają możliwość korzystania z nich przez tymczasowo aresztowanych.

Warto także pamiętać, że całość korespondencji wysyłanej przez osoby tymczasowo aresztowane oraz otrzymywanej przez nie, podlega wnikliwemu badaniu i cenzurze.

Sprzeciw prokuratora w sprawie tymczasowego aresztowania

Kodeks postępowania reguluje, że sąd może zmienić tymczasowe aresztowanie na kaucję pod warunkiem złożenia określonego poręczenia majątkowego. Oskarżony musi złożyć to poręczenie w terminie wyznaczonym przez sąd, ale na uzasadniony wniosek oskarżonego lub jego obrońcy, złożony najpóźniej w ostatnim dniu wyznaczonego terminu, sąd może ten termin przedłużyć.
Do tej pory decyzja taka była ostateczna. 5 października 2019 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu postępowania karnego wprowadzająca instytucję sprzeciwu prokuratora od postanowienia sądu w tych okolicznościach. Nowy § 3 art. 257 Kodeksu postępowania karnego stanowi, iż jeżeli prokurator oświadczy,że sprzeciwia się zmianie środka zapobiegawczego, postanowienie to, w zakresie dotyczącym zmiany tymczasowego aresztowania na poręczenie majątkowe, staje się wykonalne z dniem uprawomocnienia. Prokurator może wnieść sprzeciw najpóźniej na posiedzeniu po ogłoszeniu postanowienia przez sąd.
Sprzeciw prokuratora sprawi, że nie będzie można zwolnić aresztowanego, który wpłacił kaucję, do czasu aż orzeczenie sądu się nie uprawomocni, a więc do rozpoznania zażalenia przez sąd drugiej instancji lub upływu czasu do złożenia środka takiego zaskarżenia. W praktyce może to znacznie przedłużyć okres aresztowania.
Nowelizacja ta wzbudziła znaczne kontrowersje. Zdaniem niektórych prawników stanowi ona niebezpieczne wzmocnienie roli prokuratora w postępowaniu karnym. Podnoszony jest nawet zarzut niezgodności z Konstytucją RP. Stanowisko stanowczo przeciwne w tej kwestii zajęła m.in. Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie. Twórcy nowelizacji podkreślają, iż zmiany te mają ograniczyć nadmierną władzę sędziów.

KS