Koniecznym warunkiem skutecznego podejmowania działań przez stronę postępowania karnego jest uzyskanie dostępu do materiałów zgromadzonych przez organ prowadzący postępowania - konieczne jest zapoznanie się z aktami sprawy.

Dostępu do akt sprawy nie ma każdy - wyłącznie osoby wymienione w przepisach mogą go uzyskać. Co do zasady dotyczy to stron i ich pełnomocników.

Akta na etapie postępowania przygotowawczego

Akta udostępnia się stronom, , obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym stron oraz umożliwia się sporządzanie kopii i odpisów wyłącznie wtedy, gdy nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochrony ważnego interesu państwa (poprzez niedopuszczenie do wglądu w akta tych osób).

W praktyce, w celu uzyskania wglądu w akta na tym etapie konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku oraz ustalenie terminu wglądu z prokuratorem prowadzącym postępowanie.

W postępowaniu sądowym

Po wniesieniu aktu oskarżenia (lub innego wniosku - np. w trybie art. 335 k.p.k.), akta sprawy znajdują się w sądzie. Na tym etapie sprawy prawo wglądu w akta przysługuje zawsze stronom - oskarżycielowi i oskarżonemu, oraz ich obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym.

W tym momencie postępowania uznaje się, że wszelkie dowody powinny być już zgromadzone, więc wgląd w akta przez oskarżonego nie spowoduje, że dobro postępowania może być zagrożone.

W praktyce - należy zamówić akta do wglądu w czytelni sadu, w którym toczy się sprawa, a następnie zrealizować wgląd w akta osobiście (lub poprzez pełnomocnika/obrońcę) w sądzie.

[stan prawny: kwiecień 2016 r.]