Oskarżony (również wcześniej, występując w postępowaniu jako podejrzany) ma szereg praw, lecz także obowiązków wobec organów procesowych. Powinien zostać o nich pouczony przed pierwszym przesłuchaniem.

W szczególności podejrzany/oskarżony ma prawo:

1. Składania wyjaśnień i odpowiedzi na pytania, lub odmowy składania wyjaśnień czy tez odpowiedzi na pytania, bez konieczności uzasadniania swojej decyzji.
2. Do korzystania z pomocy tłumacza (gdy to konieczne)
3. Do składania wniosków dowodowych i o dokonanie różnych czynności śledztwa.
4. Do ustanowienia i korzystania z pomocy obrońcy.
5. Do końcowego zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego.
6. Do składania wniosków dotyczących dobrowolnego poddania się karze, wydania wyroku skazującego bez przeprowadzania postępowania dowodowego.

O tych i innych uprawnieniach podejrzany powinien zostać poinformowany pisemnie.

Co do zasady, podejrzany/oskarżony nie ma obowiązku dostarczania dowodów swojej winy czy dowodzenia niewinności. Jest jednak obowiązany do:

1. Zawiadamiania organu procesowego o zmianie miejsca pobytu trwającego dłużej niż 7 dni.
2. Poddania się oględzinom ciała i innym badaniom nienaruszającym integralności ciała (wolno pobierać od niego wzory linii papilarnych, fotografować go, okazywac innym osobom w celu rozpoznania itp.)
3. Poddania się badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz badaniom jego ciała (z wyłączeniem chirurgicznych )(np. jest obowiązany do oddania próbki swojej krwi).

W razie odmowy poddania się takim czynnościom, można podejrzanego zatrzymać i przymusowo doprowadzić do wykonania koniecznych czynności - także przy zastosowaniu siły fizycznej (w zakresie niezbędnym dla wykonania danej czynności).

[stan prawny: kwiecień 2016 r.]