Tag: Umorzenie postępowania

Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania

Warunkowe umorzenie postępowania jest jedną z instytucji mających na celu poddanie sprawcy próby – ze wszystkich trzech istniejących w Kodeksie karnym stanowi opcję zdecydowanie najbardziej korzystną dla Oskarżonego.

Niestety zdarza się, że w okresie próby (od roku do trzech lat) osoba, wobec której warunkowo umorzono postępowanie podejmuje działania, które wymagają ponownej interwencji Sądu. Warunkowo umorzone postępowanie podejmuje się obligatoryjne w razie popełnienia przez sprawcę przestępstwa umyślnego, za które zostanie skazany.

Można je podjąć (fakultatywnie – decyduje Sąd) także wtedy, gdy sprawca rażąco narusza porządek prawny, np. popełnił inne przestępstwo (nieumyślne), czy nie wykonuje nałożonych na niego przez Sąd w wyroku umarzającym postępowanie obowiązków (szeroko rozumianych – środki karne, środki kompensacyjne, nakazy i zakazy, realizacja dozoru).

Postępowanie, które podjęto po warunkowym jego umorzeniu toczy się na zasadach ogólnych – biorąc jednak pod uwagę, że aby warunkowo je umorzyć konieczne jest uznanie, że okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości – szanse, na diametralną zmianę sytuacji i wyrok uniewinniający są w tej sytuacji niejako z natury niewielkie.

Umorzenie postępowania karnego z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia na podstawie art. 339 § 3 pkt 2 k.p.k.

Umorzenie postępowania na posiedzeniu z powodu ustalenia, że czyn opisany aktem oskarżenia nie zawiera znamion czynu zabronionego to częsta praktyka Sądów, mająca w założeniu usprawnić przebieg postępowania i odciążyć Sądy. Jej stosowanie niesie jednak ze sobą ryzyko poważanego naruszenia prawa procesowego i powinno być stosowane jedynie w wyjątkowych przypadkach, popartych pogłębioną analizą zebranego materiału dowodowego.
Przedwczesne postanowienie Sądu o umorzeniu sprawy bez przeprowadzenia rozprawy może wiązać się z uniemożliwieniem przedstawienia istotnych dowodów i w konsekwencji niewystarczającego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Niedopuszczalna jest praktyka, w której Sądy pomimo zawnioskowania o pozyskanie źródeł dowodowych decydują się na zrezygnowanie z prowadzenia postępowania. Jak stanowi art. 167 k.p.k., dowody w sprawie przeprowadza się na wniosek stron lub z urzędu, w związku z czym odstąpienie od przeprowadzenia dowodów bez rozpoznania wniosków dowodowych oskarżyciela, nie może zostać uznane za dopuszczalne. Nawet jeżeli jednak Sąd zapoznał się ze złożonymi wnioskami dowodowymi i mimo to zdecydował się na ich odrzucenie, zgodnie z treścią art. 170 §1a k.p.k może to uczynić jedynie kiedy ma pewność co tego, że ich przeprowadzenie nie doprowadziłoby do ustalenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy. W sytuacji, w której oskarżyciel zwróciłby się do Policji w celu pozyskania środka dowodowego, umorzenie postępowania przed dokonaniem przez funkcjonariuszy czynności dowodowych może zostać uznane za pozbawienie go możliwości przeprowadzenia dowodu, co powinno być mu zagwarantowane na mocy przepisów kodeksu postępowania karnego. Sąd rozważając umorzenie postępowania na podstawie stwierdzenia braku znamion przestępstwa powinien wziąć również pod uwagę fakt, że nieprzeprowadzenie rozprawy i tym samym zrezygnowanie ze zbadania całokształtu okoliczności płynących z materiału dowodowego może zostać uznane za poważną obrazę art. 92 k.p.k., w myśl którego podstawę orzeczenia może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w postępowania, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia.
Mając na uwadze przedstawione powyżej zagrożenia związane z nadużywaniem przez Sądy art. 339 § 3 pkt 2 k.p.k. stwierdzić należy, że umorzenie postępowania ze względu na stwierdzenie przez Sąd braku znamion czynu zabronionego, o ile nie zdecydował się on na przeprowadzenie kompleksowego i wyczerpującego postępowania dowodowego, nie powinno być dopuszczalne.