Warunkowe umorzenie postępowania jest jedną z instytucji mających na celu poddanie sprawcy próby – ze wszystkich trzech istniejących w Kodeksie karnym stanowi opcję zdecydowanie najbardziej korzystną dla Oskarżonego.
Niestety zdarza się, że w okresie próby (od roku do trzech lat) osoba, wobec której warunkowo umorzono postępowanie podejmuje działania, które wymagają ponownej interwencji Sądu. Warunkowo umorzone postępowanie podejmuje się obligatoryjne w razie popełnienia przez sprawcę przestępstwa umyślnego, za które zostanie skazany.
Można je podjąć (fakultatywnie – decyduje Sąd) także wtedy, gdy sprawca rażąco narusza porządek prawny, np. popełnił inne przestępstwo (nieumyślne), czy nie wykonuje nałożonych na niego przez Sąd w wyroku umarzającym postępowanie obowiązków (szeroko rozumianych – środki karne, środki kompensacyjne, nakazy i zakazy, realizacja dozoru).
Postępowanie, które podjęto po warunkowym jego umorzeniu toczy się na zasadach ogólnych – biorąc jednak pod uwagę, że aby warunkowo je umorzyć konieczne jest uznanie, że okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości – szanse, na diametralną zmianę sytuacji i wyrok uniewinniający są w tej sytuacji niejako z natury niewielkie.
