Pomocnik, a poplecznik – synonimy, czy różne zjawiska?

W powszechnym rozumieniu, pojęcia „pomocnik” i „poplecznik” często bywają używane zamiennie, choć na gruncie języka prawnego oznaczają dwa zupełnie różne przestępstwa.
Na gruncie Kodeksu karnego, pomocnik to osoba, „swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji” (art. 18 §3 KK) . Wartym wskazania jest, że za pomocnictwo można odpowiadać także wówczas, gdy brak jest elementu aktywnego uczestnictwa w popełnieniu przestępstwa. Odpowiedzialność powstaje, gdy wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego, dana osoba swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.
Pomocnik może ponieść odpowiedzialność karną nawet na takim samym poziomie jak główny sprawca, ponieważ za pomocnictwo sąd wymierza karę granicach kary przewidzianej za sprawstwo (art. 19 §1 KK)
Pomocnictwo stanowi obok podżegania i sprawstwa jedną z trzech form zjawiskowych przestępstwa. Poplecznictwo natomiast jest jednym z przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości.
Poplecznikiem będzie więc osoba, która utrudnia lub udaremnia postępowanie karne, pomagając sprawcy przestępstwa uniknąć odpowiedzialności karnej, w szczególności kto sprawcę ukrywa, tworzy fałszywe dowody, zaciera ślady przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego, albo odbywa za skazanego karę (art. 239 §1 KK).
Przestępstwo poplecznictwa zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jednakże, jeżeli poplecznictwo polega na ukrywaniu osoby najbliższą, sprawca nie będzie podlegał karze (art. 239 §2 KK). Nie znaczy to jednak, że jego działanie nie będzie stanowić przestępstwa.
Ponadto, Kodeks karny przewiduje możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary lub nawet odstąpienia od jej wymierzenia. Warunkiem jest, aby pomocy udzielana była osobie najbliższej (w rozumieniu art. 115 §11 KK) lub wynikała z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą poplecznikowi lub jego najbliższym (art. 239 §3 KK). Sąd jednak nie jest zobowiązany do złagodzenia kary.
Jak widać, pomimo niemal tożsamego znaczenia w języku potocznym, pomocnik i poplecznik na gruncie polskiego prawa są dwoma różnymi od siebie przestępstwami. Warto zatem dostrzegać różnice między nimi, chociażby dla pełnego zrozumienia przekazów medialnych.