Wykonywanie kary w czasie pandemii

Wraz z wejściem w życie w dniu 1 kwietnia 2020 r.ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, zmianie uległy zasady dotyczące wykonywania kary. Regulacje ta maja na celu złagodzenie warunków koniecznych do udzielenia przerwy w wykonywaniu kary oraz poddaniu się dozorowi elektronicznemu aby zniwelować ryzyko zarażenia.
Pierwszą ze zmian jest możliwość odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego przez osoby, które zostały skazane na karę pozbawienia wolności w wymiarze nie przekraczającym18 miesięcy. Dotychczas taką możliwość miały jedynie osoby skazane w wymiarze nieprzekraczającym roku.Ta zmiana umożliwia skorzystanie z tej instytucji większej liczbie skazanych. Z tej możliwości mogą skorzystać także osoby, które jeszcze nie rozpoczęły wykonywania kary. W tej sytuacji istotne jest aby przekonać sąd, że udzielenie zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego jest wystarczające dla osiągnięcia celów kary, w szczególności zapobieżenia ponownemu popełnieniu czynu zabronionego jak również udowodnianie, że skazany będzie w stanie wykonać karę poza zakładem karnym.
W tzw. tarczy antykryzysowej znalazło się również uregulowanie, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, sąd penitencjarny może udzielić skazanemu przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, chyba że istnieje uzasadnione przypuszczenie, że skazany w czasie pobytu poza zakładem karnym nie będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności popełni przestępstwo, lub nie będzie stosował się do wytycznych, poleceń lub decyzji właściwych organów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 lub 17 leczeniem zarażenia wirusem SARS-CoV-2. Dyrektor zakładu karnego składa taki wniosek do sądu po zatwierdzeniu przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, jeśli udzielenie przerwy skazanemu może przyczynić się do ograniczenia albo wyeliminowania epidemii. Należy zaznaczyć, że sąd umorzy postępowanie, jeżeli prokurator sprzeciwi się uwzględnieniu wniosku nie później niż do czasu wydania postanowienia w tej kwestii.
Przerwy udziela się na czas oznaczony nie dłuższy niż do ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19. Z dniem ogłoszenia o ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii skazany będzie zobowiązany do powrotu do zakładu karnego w terminie 3 dni, chyba że nie jest to możliwe z uwagi na poddanie kwarantannie.

Warto zaznaczyć, że z powyższych przepisów nie będą mogli skorzystać skazani:
1. za przestępstwo umyślne zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;
2. za przestępstwo nieumyślne na karę przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności;
3. skazani w warunkach recydywy zwykłej, recydywy wielokrotnej oraz sprawcy, którzy z popełnienia przestępstwa uczynili sobie stałe źródło dochodu lub popełnili przestępstwo działając w zorganizowanej grupie przestępczej albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa oraz wobec sprawcy przestępstwa o charakterze terrorystycznym.