Tag: środki karne

Postępowanie nakazowe

Jednym ze szczególnych trybów postępowania przewidzianych w Kodeksie postępowania karnego jest tak zwane postępowanie nakazowe.
Jego głównym celem jest zapewnienie sprawnego postępowania w sprawach karnych o mniejszym ciężarze gatunkowym i niskiej złożoności stanu faktycznego.
Postępowanie nakazowe opiera się na rezygnacji z rozprawy, na rzecz wydania wyroku na posiedzeniu bez udziału stron, gdy sąd uzna, że przeprowadzenie rozprawy konieczne nie jest.
Zastosowanie tego trybu obwarowane jest jednak pewnymi warunkami
Przede wszystkim, na podstawie zebranych dowodów, okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.
Oprócz tego, w sprawie nie mogło być prowadzone śledztwo, co wyklucza zastosowanie tego trybu w poważniejszych przestępstwach. Ponadto, w wyroku nakazowym sąd nie może wymierzyć kary pozbawienia wolności.
Sąd może wymierzyć za to karę ograniczenia wolności lub grzywnę (w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200 000). Razem z tymi karami, orzeczone mogą zostać środki karny (np. zakaz prowadzenia pojazdów, zakaz wykonywania zawodu, zakaz kontaktów, eksmisje), środek kompensacyjny (czyli środki mające na celu naprawę szkód) lub przepadek (np. mienia uzyskanego w wyniku przestępstwa).
Wywarcie skutków przez wyrok nakazowy jest w pewnym sensie zawieszone.
Oskarżonemu i oskarżycielowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do sądu, który wydał wyrok nakazowy, w terminie zawitym 7 dni od doręczenia tego wyroku
W razie wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu w  trybie ogólnym. Taki sprzeciw można jednak cofnąć, do momentu rozpoczęcia rozprawy.
Gdy nie wniesiono sprzeciwu lub gdy sprzeciw został cofnięty, wyrok nakazowy staje się prawomocny i wywiera wszystkie w nim przewidziane skutki.
Na tych analogicznych zasadach przebiega postępowanie nakazowe w sprawach o wykroczenia.
Postępowanie nakazowe pozwala na odciążenie pracy sądów. Z uwagi na ograniczony przewód sądowy, jest mniej kosztowne i czasochłonne. Jednocześnie, nie narusza ono praw oskarżonego/obwinionego. Dzięki prawu do sprzeciwu od wyroku nakazowego, jeżeli uważa on wyrok za niesłuszny, ma prawo do przeprowadzenia zwykłego postępowania sądowego, w którym to będzie mógł brać aktywny udział i bronić swoich racji.

Jazda po pijanemu – warunkowe umorzenie postępowania

Jest rzeczą oczywistą, że prowadzenie pojazdów mechanicznych (jak samochód czy motocykl) pod wpływem alkoholu stanowi zachowanie niebezpieczne i głęboko nieakceptowane społecznie. Z tego powodu, w ramach kolejnych nowelizacji Kodeksu karnego ustawodawca rozszerzał zakres kar i środków karnych grożących za to przestępstwo (stypizowane w art. 178a par. 1 Kodeksu karnego). Obecnie jego sprawca naraża się na:
– karę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2;
– obowiązek zapłaty świadczenia pieniężnego w kwocie co najmniej 5 000 zł;
– zakazu prowadzenia pojazdów na okres co najmniej 3 lat.

Dla wielu sprawców takich przestęp szczególnie dotkliwa jest ta trzecia konsekwencja. W wielu sytuacjach najkorzystniejszym wyjściem jest ubieganie się o warunkowe umorzenie postępowania, które (poza brakiem samej kary), pozwala zmniejszyć wysokość świadczenia pieniężnego do 1 000 zł, zaś okres zakazu prowadzenia pojazdów do 1 roku. Praktyka orzecznicza sądów powoduje jednak, że (ze względu na powszechnie przyjmowaną znaczną szkodliwość społeczną takiego działania), warunkowe umorzenie postępowania w sprawach z art. 178a par. 1 Kodeksu karnego uzyskuje się niezwykle rzadko.