Tag: pokrzywdzony

Przesłuchanie osób małoletnich, zarówno świadków, jak i pokrzywdzonych, a także osób dorosłych pokrzywdzonych konkretnymi przestępstwami, które zostaną scharakteryzowane poniżej, uwarunkowane jest na gruncie kodeksu postępowanie karnego (dalej: kpk) w sposób odmienny od typowego przebiegu tej czynności.
Art. 185a kpk traktuje o małoletnich pokrzywdzonych przestępstwami popełnionymi z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub przestępstwami przeciwko wolności (Rozdział XXIII kodeksu karnego), przestępstwami przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (rozdział XXV kodeksu karnego) oraz przestępstwami przeciwko rodzinie i opiece (rozdział XXVI). Małoletni, który w dniu przesłuchania nie ukończył 15 lat powinien być przesłuchany tylko w sytuacji, w której jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i co do zasady tylko raz. Tym uregulowaniom podlega także małoletni, pokrzywdzony przestępstwami wyżej wskazanymi, który co prawda ukończył 15 lat, ale zachodzi uzasadniona obawa, że przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny. Czynność przesłuchania, nawet w postępowaniu przygotowawczym, przeprowadzana jest przez sąd na posiedzeniu z udziałem biegłego psychologa. Warto przy tym zwrócić uwagę, iż w czynności ma prawo wziąć udział prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego. Oskarżonemu zawiadomionemu o czynności, a nie posiadającemu obrońcy z wyboru, zostaje wyznaczony obrońca z urzędu. Biorąc pod uwagę, iż do takiego przesłuchania, co do zasady, powinno dojść tylko raz, na rozprawie głównej odtwarza się jedynie sporządzony zapis obrazu i dźwięku przesłuchania oraz odczytuje się protokół.
Art. 185b kpk zakłada, iż małoletni świadek przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub przestępstwa określonego w rozdział XXV i XXVI kodeksu karnego, który w momencie czynności nie ukończył 15 lat, przesłuchany zostaje na warunkach opisanych powyżej i tylko jeżeli jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Należy mieć na uwadze, że przepisów tych nie stosuje się do świadka współdziałającego w popełnieniu czynu lub świadka, którego czyn pozostaje w związku z czynem, o który toczy się postępowanie karne.
Art. 185c kpk poświęcony został pokrzywdzonym przestępstwami określonymi w art. 197-199 kodeksu karnego, tj. zgwałcenie i wymuszenie czynności seksualnej, seksualne wykorzystanie niepoczytalności lub bezradności, seksualne wykorzystanie stosunku zależności lub krytycznego położenia. Pokrzywdzonego powyższymi przestępstwami przesłuchuje się w charakterze świadka na zasadach tożsamych z opisanymi powyżej. Dodatkowe uregulowanie stanowi, iż na wniosek pokrzywdzonego zapewnić należy, aby biegły psycholog biorący udział w czynności był osobą tej samej płci co pokrzywdzony, chyba że będzie utrudniało to postępowanie.
Każde z wyżej wymienionych przesłuchań, zgodnie z art. 185d, powinno odbywać się w odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach w siedzibie sądu lub poza jego siedzibą. W przypadku przesłuchań małoletnich są to pomieszczenia, w których występują przyjemne kolory, obrazy, zdjęcia, zabawki, stoliki adekwatne do ich wzrostu. Są to pokoje wyposażone w kamery oraz mikrofony, które zbierają obraz i dźwięk z danej czynności.
Celem opisanych wyżej unormowań jest zapewnienie pewnych standardów umożliwiających pokrzywdzonym i świadkom swobodę wypowiedzi, odpowiednie potraktowanie, a także uchronienie przed wtórną wiktymizacją.