Autor: admin

Postępowanie nakazowe

Jednym ze szczególnych trybów postępowania przewidzianych w Kodeksie postępowania karnego jest tak zwane postępowanie nakazowe.
Jego głównym celem jest zapewnienie sprawnego postępowania w sprawach karnych o mniejszym ciężarze gatunkowym i niskiej złożoności stanu faktycznego.
Postępowanie nakazowe opiera się na rezygnacji z rozprawy, na rzecz wydania wyroku na posiedzeniu bez udziału stron, gdy sąd uzna, że przeprowadzenie rozprawy konieczne nie jest.
Zastosowanie tego trybu obwarowane jest jednak pewnymi warunkami
Przede wszystkim, na podstawie zebranych dowodów, okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.
Oprócz tego, w sprawie nie mogło być prowadzone śledztwo, co wyklucza zastosowanie tego trybu w poważniejszych przestępstwach. Ponadto, w wyroku nakazowym sąd nie może wymierzyć kary pozbawienia wolności.
Sąd może wymierzyć za to karę ograniczenia wolności lub grzywnę (w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200 000). Razem z tymi karami, orzeczone mogą zostać środki karny (np. zakaz prowadzenia pojazdów, zakaz wykonywania zawodu, zakaz kontaktów, eksmisje), środek kompensacyjny (czyli środki mające na celu naprawę szkód) lub przepadek (np. mienia uzyskanego w wyniku przestępstwa).
Wywarcie skutków przez wyrok nakazowy jest w pewnym sensie zawieszone.
Oskarżonemu i oskarżycielowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do sądu, który wydał wyrok nakazowy, w terminie zawitym 7 dni od doręczenia tego wyroku
W razie wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu w  trybie ogólnym. Taki sprzeciw można jednak cofnąć, do momentu rozpoczęcia rozprawy.
Gdy nie wniesiono sprzeciwu lub gdy sprzeciw został cofnięty, wyrok nakazowy staje się prawomocny i wywiera wszystkie w nim przewidziane skutki.
Na tych analogicznych zasadach przebiega postępowanie nakazowe w sprawach o wykroczenia.
Postępowanie nakazowe pozwala na odciążenie pracy sądów. Z uwagi na ograniczony przewód sądowy, jest mniej kosztowne i czasochłonne. Jednocześnie, nie narusza ono praw oskarżonego/obwinionego. Dzięki prawu do sprzeciwu od wyroku nakazowego, jeżeli uważa on wyrok za niesłuszny, ma prawo do przeprowadzenia zwykłego postępowania sądowego, w którym to będzie mógł brać aktywny udział i bronić swoich racji.

Przekazania sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu

W postanowieniu z dnia 13 grudnia 2023 r. (III KO 130/23) Sąd Najwyższy stwierdził, że zastosowanie instytucji przekazania sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu może nastąpić tylko wtedy, gdy występują okoliczności, które mogą stwarzać uzasadnione przekonanie o braku warunków do obiektywnego rozpoznania sprawy w danym sądzie. Nie każda jednak okoliczność będzie skutkowała ewentualnym przekazaniem sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, ale tylko taka, która u postronnego i niezainteresowanego sposobem rozstrzygnięcia danej sprawy obserwatora procesu może zrodzić podejrzenie braku obiektywizmu w jej rozpoznaniu przez właściwy sąd.\

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie chciał przekazania sprawy innemu sądowi równorzędnemu z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości wskazując, że oskarżyciel prywatny i oskarżony są (…), podobnie jak większość spośród 17 zawnioskowanych do przesłuchania świadków, a nadto niektóre z tych osób pozostają w koleżeńskich bądź nawet rodzinnych relacjach z sędziami orzekającymi na terenie Szczecińskiej Apelacji, co w konsekwencji mogłoby w odbiorze społecznym budzić wątpliwości co do bezstronności występującego z omawianą inicjatywą sądu.

Zdaniem Sądu Najwyższego przywołane przez Sąd Rejonowy przesłanki związane ze stronami postępowania, i świadkami – tj. miejscem i rodzajem wykonywanej przez nich pracy, okolicznościami czynów oraz relacjami między sędziami sądu właściwego a stronami i uczestnikami postępowania, mogą w odbiorze społecznym uzasadniać obawę co do możliwości bezstronnego rozpoznania sprawy. W związku z tym Sąd Najwyższy postanowił przekazać sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Poznań Stare Miasto w Poznaniu, jednocześnie czyniąc zastrzeżenie, że decyzja powyższa nie wynika z braku zaufania do sędziów orzekających w Sądzie Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie, ale podyktowana jest troską o dobro wymiaru sprawiedliwości.

Przepadek psa rasy chart

W uchwale z dnia 20 czerwca 2012 r. (I KZP 4/12) Sąd Najwyższy orzekł, że przewidziany w art. 38 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002 ze zm.) tryb wykonania środka karnego przepadku zwierzęcia odnosi się do każdego orzeczenia takiego środka karnego, bez względu na podstawę jego zastosowania, jeżeli ustawa penalizująca czyn, za który przewiduje się taki przepadek, wyraźnie wskazuje, że dotyczy on zwierzęcia, chyba że zakłada ona jednocześnie inny tryb jego wykonania albo równie wyraźnie przyjmuje, że jest to jednak przepadek „rzeczy”. Ponieważ ustawa z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz.U. z 2005 r. Nr 127, poz. 1066 ze zm.) nie przewiduje powyższych wyłączeń, przepadek psa rasy chart lub mieszańca tej rasy, orzeczony w ramach skazania za przestępstwo określone w tej ustawie, podlega wykonaniu na zasadach wskazanych w ustawie o ochronie zwierząt. Przepadek każdego zwierzęcia kręgowego następuje na podstawie ustawy o ochronie zwierząt, a wykonawcą orzeczenia jest organizacja społeczna broniąca praw zwierząt.

Sprawa dotyczyła następującego stanu faktycznego. Wyrokiem z dnia 2 września 2009 r. Sąd Rejonowy w S. uznał Rafała R. za winnego tego, że w okresie od dnia 15 maja 2005 r. do dnia 15 czerwca 2009 r., w miejscowości Ł., utrzymywał bez wymaganego zezwolenia psa rasy chart, tj. przestępstwa z art. 52 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz.U. z 2005 r. Nr 127, poz. 1066 ze zm.) i skazał go za nie na karę 3 miesięcy ograniczenia wolności, a na podstawie art. 44 § 6 k.k. orzekł też przepadek na rzecz Skarbu Państwa psa rasy chart.

Wyrok ten uprawomocnił się dnia 10 września 2009 r. i został następnie, w zakresie wykonania przepadku zwierzęcia – w niedającym się bliżej określić terminie – przekazany stosownym zarządzeniem, wydanym w trybie art. 38 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002 ze zm.), do wykonania Towarzystwu Opieki nad Zwierzętami.

W grudniu 2011 r. Prezes Zarządu Głównego tego Towarzystwa wystąpił do Sądu Rejonowego w S. z wnioskiem o rozstrzygnięcie wątpliwości co do sposobu wykonania orzeczenia w kwestii przepadku psa, podnosząc, że przepisów ustawy o ochronie zwierząt w części odnoszącej się do sposobu wykonania przepadku zwierzęcia nie powinno się stosować do wykonania przepadku psa, orzeczonego na podstawie ustawy – Prawo łowieckie, lecz jedynie do przepadku przewidzianego w ustawie o ochronie zwierząt, wnosząc o wskazanie jako organu właściwego w tej materii urzędu skarbowego.

Sąd Najwyższy zastanawiał się czy pies rasy chart lub mieszaniec tej rasy podlega pod ustawę o ochronie praw zwierząt skoro z uwagi na swe predyspozycje tradycyjnie był i jest traktowany i hodowany jako „zwierzę przystosowane i przeznaczone do polowań”, co wyklucza też „używanie go w gospodarstwach rolnych jako stróża”. Zdaniem Sądu Najwyższego ustawa o ochronie zwierząt normuje postępowanie z wszelkimi zwierzętami kręgowymi, bez względu na to, czy o określonym zwierzęciu wspomniano odrębnie w innym przepisie tej ustawy. Tak więc fakt, że ustawa o ochronie zwierząt nie wspomina o chartach i ich mieszańcach, nie oznacza, iż nie są one objęte działaniem tej ustawy, skoro są to zwierzęta kręgowe, a zaliczenie zwierzęcia do tej kategorii zwierząt nie jest przez ustawę uzależnione od takich czy innych jego specyficznych predyspozycji.